انسان در طول تاریخ ،همواره به دنبال جامه عمل پوشاندن به توانایی ها و قابلیت های درونی خود بوده است . گرایش به شکو فا کردن استعداد های نهفته در تمتم افراد وجود داشته است .انسان های اولیه ،برای حفظ و بقای خود ،دست به ابتکار و نو آوری می زدند تا هم نیازهای غریزی خودرا بر طرف کنند و هم در برابر دشننان بیرونی ،از خود دفاع کنند . اما همگام با رشد تمدن و تکنو لوژی ،انسان نیز از لحاظ روانی و فکری به بلوغ رسیده است و در صدد تجربه خود شکوفایی ،در سطحی گسترده تر از ارضای نیاز های غریزی و جسمانی خود بر امده است . در اینجا مفهوم خود شکو فایی و ویژگی های انسان خود شکوفا از نظر می گذرد:
خود شکوفایی چیست ؟
خود شکوفایی عبارت است از ” فرایند بارور نمودن توانش ها و استعداد های بالقوه درونی ” . هر انسانی زمینه و توانایی طی مراحل رشد و رسیدن به خود شکوفایی را دارد . مشروط بر اینکه نیاز های پایه او ،همچون نیاز های فیز یو لو ژیکی و زیستی و اجتماعی و مهم تر از همه امنیت روانی تا مین شود . با این همه امکان دا رد تمتم نیاز های اولیه یک فرد در حد مطلوب بر آورده شده باشد ،اما نتواند از آن مرحله عبور کند و به پرورش ارزش های روان شناختی درون خود بپردازد . به همین دلیل است که تنها در صد اندکی از افراد جامعه قادر به رسیدن به خود شکو فایی هستند .

ویژگی های انسان های خود شکوفا
 1- معنویت مداری
انسان های خود شکوفا از این حیث که به منشا  هستی «خداوند » اعتقاد عمیق دارند ،مدام در حال تجربه یک حس ویژه دینی و معنوی هستند که در خلوت خود به آن می پردازند . این لحظه های زیبا و عرفانی حسی سر شار از وحدت و یگانگی با معبود برای آنه به ارمغان می آورد . از این رو نگرش آنها به پدید هها و امور ،نگرشی قدسی و زیبا شناسانه است .
2- آمادگی برای کسب تجربه های جدید
یکی از ویژگی های اساسی فرد خود شکوفا آمادگی او برای کسب و پذیرش تجربه های تازه زندگی است . او همچون آب جاری و ساری در مسیر خود پیش می رود و به تجربه کردن فراز و نشیب های مسیر می پردازد ، آنها را حس و لمس می کند و پشت سر می گذارد . تجربه او از پدیده ها ،یک تجربه منحصر به فرد ویژه است . نسبت به رویداد ها و امور جاری زندگی ،نگرش مثبت و خوش بینانه ای دارد . اهل پیش داوری نیست و با آغوش باز به استقبال تجارب نو و تازه می رود .
3- زندگی پر شور و نشاط
زندگی انسان های خود شکوفا ،با معنا ،پر انرژی ،سر زنده و با نشاط است . سر زند گی و شاد کامی ،جان مایه زندگی آنهاست . اهل تفریح ،سر گرمی و مراوده بوده و به طرز بارزی ،اجتماعی ،خوش مشرب و با مرام اند . با دیگران همدلی می کنند و دیگران از ملاقات و همنشینی با آنه احساس خرد سندی و شاد مانی می کنند .
4- خود باوری
این قبیل ،افراد به وجود خودشان ،به عنوان یک کل سالم و سازمان یافته ،اعتماد دارند . هم به جنبه های روحی – روانی و استعداد های خود ایمان دارند و هم تیپ ظاهری خود را می پذیرند . آنان خود را دوست دارند و همین امر اعتماد به نفس ویژه ای به آنان می بخشد . کارکرد سازمان روانی آنان سالم است . عقل ،منطق ،هیجان و دیگر ارزش های وجودی آنان ،مثبت و در حد بالایی ،مطلوب است و خوش بر خوردند .
5- آزادی انتخاب
افراد خود شکوفا بر اساس معیار های درونی عمل می کنند . آنان در عین آنکه در گیر و اسیر عقده های درونی نیستند ،از لحاظ بیرونی نیز احساس آزادی و امنیت می کنند . افراد خود شکوفا ،علاوه بر آزادی ،مسئو لیت انتخاب های خود را می پذیرند و به عبارتی منشا تصمیم گیری های افراد خو شکوفا ،درونی است .
6- خلاقیت
افراد خود شکوفا اساسا شخصیت های پویا هستند . از ایستایی و سکون به دور بوده و همین ویژگی ،موجب می شود که افرادی خلاق ،نو آور باشند. در مراحل مختلف زندگی ،ایده های جالبی دارند و آفرینند ه و مبتکرند . از نظر هوش تفکری واگرا دارند . تفکرشان سیال و چند بعدی است . هنگام حل مسئله و مشکلات امور جاری زند گی ،راهکار های نو و خارق العاده ابداع می کنند .
7- نداشتن نقاب
انسان های خود شکوفا برای جلب توجه و احترام به دیگران ،نقاب های ساختگی و دروغین بر چهره نمی زنند ،منش والایی دارند و همچون چشمه ای زاینده از درون می جوشند . از این رو نیازی به ظاهر سازی ندارند . افرادی که از نقاب استفاده می کنند ،به طور معمول افرادی ترسو هستند که توان ارائه خود واقعی شان را ندارند و با انتخاب نقاب های جعلی ،در صدد ایجاد اعتماد به نفس کاذب و گذرا هستند . از این رو می بایست در هر لحظه ،خود را کنترل کنند که مبادا چیزی بگو یند و رفتاری انجام دهند که دیگران از آنه دلخور شوند . انسان های خود شکوفادر عین حفظ حریم خود و دیگران ،خود را آنگونه که واقعا هستند نمایان می کنند .
8- درک و پذیرش خود
 این گونه افراد خود واقعی شان را با تمام وجود ،پذیرفته و ادراک کرده اند . از ضعف ها و قوت ها ،بیم ها و امید ها ،داشته ها و نداشته های خود آگاهند و آنها را پذیرفته اند . هیچ گاه در صدد انکار نقص ها و کاستی های خود نیستند . امتیاز های خود را بزرگ نمایی نمی کنند و به رخ دیگران نمی کشند. برای به دست آوردن چیزی که از عهده و توانشان خارج است یا به آنان تعلق ندارد ،خود را به آب و آنش نمی زنند .
9- درک و پذیرش دیگران
انسان های خود شکوفا در کل ،افرادی دمو کرات ،تجربه پذیر و روشن اندیش اند . با همگان تعا مل فعال دارند . دیگران را از هر نژاد و طبقه ای که باشند ،به عنوان افراد انسانی می پذیرند . برای احساس و نگرش های دیگران ،ارزش و احترام قاول اند و این رفتارشان شامل همه است . هرگز به تحقیر دیگران نمی پردازند . نسبت به آنان حسادت نمی کنند و به جای رقابت با آنان ،با خودشان رقابت می کنند .