1- تربیت با گفتن

2- تربیت با عمل

نحوه تربیت کودک ، نوجوان و جوان بسیار مشکل است و اگر بگوییم از مو باریکتر و از آتش سوزنده تر و از شمشیر برنده تر است ، اشتباه نکرده ایم ، جداً نحوه تربیت و این که چگونه اولاد را تربیت کنیم ؟ جواب آن سخت است .

تربیت دو قسم است : تربیت با گفتن ، تربیت با عمل .

تربیت با گفتن ، اول چیزی که لازم دارد سعه سدر است و تسلط بر اعصاب .

سعه صدر در زندگی انسان باید باشد ، مخصوصاً در خانه . تربیت به اندازه ای مهم است که در قرآن شریف می خوانیم وقتی به حضرت موسی خطاب شد : « اذهبا الی فرعون انه طغی » بروید فرعون طغیانگر را آدمش کنید . حضرت موسی نگفت خدایا لشکر مجهز به من بده ، گفت : خدایا حالا که بناست من به تنهایی بروم ، مرا دریا دل کن تا بتوانیم در مقابل مشکلات قد علم کنم . معنایش این است که خدایا اگر شرح صدر پیدا کردم کارها آسان می شود .

شرایط سه گانه تربیت فرزند در مرحله نصیحت و گفتن

1- در تربیت اولاد شرط اولش این است که اگر با گفتن است باید شرح صدر داشته باشد ، تسلط بر اعصاب داشته باشد .

2- باید با تلطف و مهربانی باشد ، زور و قلدری کسی را به جایی نمی رساند ، نفوذ کلمه هم نمی تواند پیدا کند .

3- باید مواظب باشید بی تفاوت نباشید اما سخت گیر نباشید .

اما تربیت با عمل از تربیت با گفتن تأثیرش بیشتر است . معنای تربیت با عمل این است که آقا ! خودت آدم شو ، پسرت آدم خواهد شد . خودساخته شو ، پسرت ساخته خواهد شد ، تربیت با عمل است خانم ! تو با تقوا باش ، دخترت با تقوا خواهد شد ، تو با عفت باش ، از عفت تو دخترت با عفت خواهد شد . این تربیت با عمل است .

از وظایف فردی کودک یکی نظم در کارها است .

امام علی (ع) از سفارشش به حسن و حسین علیهم السلام هنگامی که ابن ملجم به ایشان ضربه زد ، شما و همه فرزندانم و خانواده ام را و کسی را که نوشته من به او می رسد ، به پروا کردن از خدا و نظم دادن کارها سفارش می کنم . یکی دیگر پاکیزگی است .

پیامبر خدا   (ص) می فرماید: بی تردید خداوند پاک است و پاکان را دوست دارد ، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد .