1- خانواده

2- وراثت

3- محیط

4- خوراک پدر و مادر

امام باقر (ع)می فرماید کسی که پاک زاده شود وارد بهشت می شود .

پیامبر خدا (ص) به علی (ع) فرموده : جز این سه گروه شما را دشمن نمی دارد : زنازاده ، منافق و کسی که مادرش در حال حیض او را باردار شده است .

از مهمترین عوامل موثر بر تربیت شخص ، محیطی است که او در آنجا پرورش پیدا می کند اگر افراد ساکن در محیط ها و جوامع مختلف ، مورد بررسی قرار گیرند ، خواهیم دید که که افراد ساکن در یک محیط ، دارای روحیات و اخلاق همسانی هستند

؛ و این نشانگر تاثیر متقابل محیط بر افراد مختلف است ، محیطی که اکثر افراد ، افرادی لاابالی و ناباب باشند ، فردی هم که در آن محیط ساکن می شود از آنان اثر پذیرفته و به رنگ آنان درمیآید . لذا شارع مقدس از سکوت در چنین محیط هایی نهی نموده و حتی دستور می دهد اگر در چنین محیط هایی زندگی می کنید از آنجا هجرت کنید .

و در قیامت عده ای از گنهکاران برای توجیه اعمال خود ، محیط ناسالم را بهانه قرار داده و می گویند مادر محیطی آلوده زندگی می کردیم و به ناچار به رنگ آنها درآمدیم ، که در جواب آنان گفته می شود آیا زمین خداوند وسیع نبود که در آن هجرت کنید .

امام صادق (ع) فرمودند : ترک یک لقمه حرام ، از خواندن دو هزار رکعت نماز مستحب افضل است .

اهمیت نقش پدر در تربیت فرزند

نقش پدر برای کودک و زندگی حال و آینده او بسیار مهم است او دارای تأثیرات وراثتی و محیطی سرنوشت ساز برای کودک است رفتار و الگو است گفتار او سند است ، غرور او کارساز است ، جرأت او اطمینان بخش است ، هیبت و وقار او سازنده است . زندگی و وجود او مایه گرمی و نشاط کانون است .

طرز برخوردها ، کیفیت اعمال انضباط ، شیوه محبت یا خشونت ، تزلزل یا قاطعیت در رفتار اقتدار و سندیت او همه برای کودک درس آموز و سازنده است . شرافت او در کودک موثر است به همان میزان که سلامت او موثر است : او آلوده بدنیا نمی آید ، این خانواده و مخصوصا پدر است که زمینه ساز شرافت یا آلودگی هستند .

خطوط اساسی رهبری پدر

1- تعیین فلسفه و ایدئولوژی

2- سازمان دهی و تقسیم وظایف

3- نظام دهنده روابط

4- تعیین برنامه برای زندگی

5- تنظیم اوقات

6- صیانت و مراقبت

7- حفظ انضباط

و همچنین مادر بارزترین منشأ آسایش و مهر و عالیترین منبع سعادت خانوادگی است .

کامرائی در خانواده ، امنیت و آرامش در آن و نیز احساس قدرت و استقلال کودکان در خانواده بستگی به وجود مادر دارد .

در جنبه ساختن فرزند گرچه به ظاهر سلولی از پدر و سلولی از مادر دخالت دارند ولی از دید زیست شناسان سهم مادر در تکوین جنین و نیز در انتقال صفات ارثی بیشتر از پدر است و از آن گذشته نقش رحم در رنگ دادن و شکل دادن جنین بی اهمیت نیست . بررسی های دانشمندان نشان داده است که سلول نر و ماده را در خارج از رحم می توان ترکیب کرد و جنین زنده ای پدید آورد ولی برای بفعلیت رساندن جنین و شکل آدمی بدان دادن وجود رحم ضروری است . بر این اساس نقش مادر در ایجاد جنین و فراهم کردن زمینه برای رشد و تکامل آن فوق العاده مهم است .

مادر شدن از این باب مشکل است که مسئولیتی در قبال خود ، شوهر ، فرزند ، جامعه و پروردگار است و در برابر این وظایف مورد بازخواست قرار می گیرد . او پیش از این که اقدام به ساختن دیگران کند باید خود را بپروراند و بسازد و این کار ، آسان نیست .

کودک بیش از هرکس با مادر تماس دارد ، مفاهیم مذهبی و اخلاقی را از او می گیرد ، در رفتار او را نمونه و شاهد خود قرار می دهد ، براین اساس پرورش مذهبی و اخلاقی از وظایف اولیه اوست .